Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.
Zgodnie z najstarszymi Credo Jezus jest współistotny z Bogiem judaizmu i nosi tytuł boski Pan - (Kyrios, Adonai), którego to rzeczownika judaiści i zdecydowana większość chrześcijan używali jako zamiennika imienia własnego samego Stwórcy.
Wyznawanie wiary w bóstwo Jezusa, wyrażające się w uważaniu go za mesjasza i syna Bożego, wiary w jego odkupieńczą śmierć i zmartwychwstanie, jest dla chrześcijan podstawową drogą zbawienia (por. Rz 10,9), której początkiem jest sakrament chrztu.
Przekazywanie depozytu wiary chrześcijaństwo urzeczywistniało najpierw poprzez ustne przepowiadanie kerygmatu oraz przez pisma apostolskie, spisane za życia Apostołów, czyli pierwszych dwunastu uczniów Jezusa, których wybrał jako nowych patriarchów Kościoła-nowego Izraela, na wzór 12 pokoleń Jakuba. Odczytywano je, razem z Biblią hebrajską (na początku głównie Proroków), na uroczystych zebraniach niedzielnych, które nazywano Eucharystią. Po śmierci Apostołów, w długim procesie rozeznawania, ustalono kanon pism apostolskich uznanych za autentyczne, a dalszy przekaz wiary dokonuje się przez Tradycję - która wyjaśnia pisma Nowego Testamentu, i której podstawowe prawdy zostały sformułowane na pierwszych siedmiu Soborach powszechnych chrześcijaństwa niepodzielonego.
Pierwszym i podstawowym świętem chrześcijaństwa jest Wielkanoc, w tradycji prawosławnej zwana Paschą.
Zgodnie z Dziejami Apostolskimi (11,26) "W Antiochii po raz pierwszy nazwano uczniów chrześcijanami" (gr. Χριστιανός). Określenie to pochodziło prawdopodobnie z kręgów pogańskich i miało początkowo negatywny wydźwięk. Z czasem zaczęło wyrażać odrębność wiernych. Pierwsze użycie terminu chrześcijaństwo (gr. Χριστιανισμός) odnotowano w Liście do Koryntian. Pojawia się ono również u Tertuliana, Grzegorza z Nyssy i u innych pisarzy wczesnochrześcijańskich.
Pierwotnie symbolem chrześcijaństwa była ryba, zaś w III w. stał się nim krzyż. Nawiązano w ten sposób do dwóch pierwszych liter greckich słowa Christos (Χ – chi i Ρ – ro), a następnie również do ukrzyżowania Jezusa.
Chrześcijaństwo jest objawioną religią monoteistyczną, która bierze swój początek od Jezusa z Nazaretu. Według wiary chrześcijańskiej, Bóg objawiał się ludzkości stopniowo w historii Izraela i Kościoła. Proces ten swą pełnię osiągnął w Jezusie Chrystusie. Wraz z Judaizmem chrześcijanie wyznają, że Bóg jest jeden i że jest Stwórcą świata widzialnego i niewidzialnego, duchowego, i jest transcendentny wobec niego. Człowiek jest koroną stworzenia, obrazem Boga, ukazującym umysł Twórcy. Jednak obecna egzystencja człowieka jest w konflikcie z pierwotnym zamiarem stwórczym Boga. Konflikt ten nie może być usunięty ludzkimi siłami, z powodu grzechu pierworodnego, który sprawił, że człowiek żyje w alienacji, łamiąc Prawo Boże i sprawiedliwość i jest poddany grzechowi i śmierci. Bóg odpowiedział na ten stan poprzez Wcielenie swego Syna, Słowo, które stało się ciałem (J 1, 14). Przynajmniej od Soboru nicejskiego (325) częścią chrześcijańskiej ortodoksji jest wiara, że Jezus Chrystus jest odwiecznym Synem Bożym, równym co do istoty Bogu Ojcu, a zatem Bóg jest jeden w istocie, troisty w osobach (hipostazach): jako Bóg Ojciec, Syn Boży (Jezus) i Duch Święty. W ciągu wieków istnienia chrześcijaństwa kanon wiary był różnie definiowany przez teologów. Jednak absolutne minimum, którego już nie można zredukować by nie wyjść poza chrześcijaństwo, jest wiara w to, że poprzez życie, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa Bóg przyniósł światu zbawienie.
Każda z osób Bożych ma tę samą, jedną boską istotę (naturę) i pozostaje we wzajemnej relacji osobowej na zasadzie pochodzeń: Bóg Ojciec stanowi zasadę pochodzenia dla Syna, a razem z nim (wspólnie – łac. filioque – w tradycji zachodniej, przez Syna – łac. per filium – w tradycji wschodniej) dla Ducha Świętego.
W rozumieniu nieortodoksyjnych odłamów chrześcijan – antytrynitarzy, jak arianizm, Jezus Chrystus, Syn Boży, nie jest równy Ojcu i jest jemu podporządkowany. Pogląd ten został przez autorytet apostolski Kościoła odrzucony jako herezja już na Soborze w Nicei w 325 r., co zostało zapisane w symbolu nicejskim a następnie potwierdzone przez Sobór konstantynopolitański I (381 r.) w Nicejsko-konstantynopolitańskim wyznaniu wiary.
Jednorodzony Syn Ojca, który "stał się człowiekiem" w Jezusie Chrystusie, przez swą śmierć i zmartwychwstanie dokonał dzieła odkupienia człowieka i świata, dając ludziom, którzy wierzą zbawienie i życie wieczne. Chrześcijanie oczekują powszechnego zmartwychwstania oraz sądu ostatecznego, na którym nastąpi podział na zbawionych i potępionych.
W najbardziej elementarnej postaci doktryna ta została wyrażona w symbolach wiary: nicejsko-konstantynopolitańskim, apostolskim i atanazjańskim. Wyznacznikiem wiary chrześcijańskiej są orzeczenia siedmiu Soborów powszechnych, na których sformułowano podstawowe dogmaty: o boskości Syna Bożego (Sobór nicejski I – 325 rok), o boskości Ducha Świętego (Sobór konstantynopolitański I – 381 rok), o godności Marii jako "Theotokos, Matce Bożej" (Sobór efeski – 431 rok) i o dwóch naturach Chrystusa (Sobór chalcedoński – 451 rok). Ostatniego ze wspomnianych dogmatów nie przyjmują Kościoły tzw. monofizyckie.
Najstarsze chrześcijańskie wyznania, m.in. katolicyzm i prawosławie, oddając cześć Bogu w duchu i prawdzie (por. J 4,23) poprzez Jezusa Chrystusa, jedynego pośrednika, w duchu communio sanctorum - świętych obcowania (społeczność świętych), o którym mówi Apostolski symbol wiary z II wieku, łączą się w modlitwie z Marią Bogurodzicą, świętymi i aniołami – dziękują za wyjednane łaski i proszą o opiekę i pomoc w trudnych sprawach doczesnych i wiecznych. Źródła pisane tej pobożności sięgają IV wieku. W kościołach tych obecna jest także modlitwa za zmarłych w czyśćcu.
Podstawowym przykazaniem etycznym chrześcijan oprócz przykazań Dekalogu jest przykazanie miłości Boga oraz bliźniego (nawet nieprzyjaciół). Miłość polega nie na akceptacji grzechu, ale nieżywieniu negatywnych uczuć względem źle czyniących, krzywdzących, nieszukaniu odwetu, ale pozostawieniu człowiekowi prawa do wyboru własnej drogi, do wolności, którą każdy powinien szanować, podobnie jak Bóg to czyni względem każdego człowieka. W myśl nauczania, w żadnym wypadku nie oznacza to wspierania drugiego człowieka w czynieniu zła. Jeżeli jednak zechce czynić dobro, jest bratem, któremu chrześcijanin winien nieść podstawową pomoc w zależności od możliwości, nie zaniedbując własnego zbawienia. To dobro każdy chrześcijanin ma mnożyć w codziennym życiu, w każdym miejscu, w każdym czasie, dając przykład życia uczciwego, mówiąc prawdę, na zło odpowiadając życzliwą stanowczością, pokonując własny lęk, słabość, doskonaląc się w dobroci i życzliwości, odcinając się odważnie od wszelkich złych zachowań, nawet gdyby to miało kosztować wiele.
Założyciel chrześcijaństwa:
Jezus, nazwany Chrystusem (stąd chrześcijanie), dotychczas nie udało się dokładnie ustalić daty narodzin. Niektórzy badacze optują za 7 p.n.e., inni za 6 p.n.e. Jeśli przyjmiemy za prawdziwą datę śmierci Heroda (4 p.n.e.), Jezus urodził się przed tym rokiem. Został skazany na śmierć przez ukrzyżowanie za rządów prokuratora Judei Poncjusza Pilatusa (Piłata) (27-36 n.e.). Datę ukrzyżowania określa się na lata między 30 a 35 n.e.Nowa era, którą miało się obliczać od roku urodzin Jezusa, z przyczyn pomyłki Dionizego Mniejszego została przesunięta o ok. 6 lat do przodu.
Matką Jezusa była Maria z Nazaretu w Galilei, poślubiona Józefowi, cieśli, pochodzącemu z królewskiego rodu Dawida. Gdy cesarz Oktawian August nakazał sporządzić spis ludności (8 p.n.e.), Józef z nowo poślubioną żoną udał się do Betlejem, miasta, skąd pochodził Dawid. Tu w stajence urodził się Jezus.
Józef z rodziną musieli uciekać do Egiptu przed prześladowaniami Heroda, gdzie przebywali do śmierci króla. Potem powrócili do Nazaretu, gdzie Jezus przebywał do czasu rozpoczęcia działalności publicznej. Rozpoczął ją od chrztu w rzece Jordan z rąk Jana Chrzciciela. Potem Jezus udał się na pustynię, gdzie przebywał 40 dni. Szybko zasłynął jako wędrowny nauczyciel, wiodąc za sobą tłumy słuchaczy i zwolenników. Spośród nich wybrał sobie grupę 12 uczniów (apostołowie). Liczne uzdrowienia oraz cuda, które czynił, wspierały jego dar krasomówstwa. Wędrował po Galilei, Judei i Samarii, wreszcie przybył do Jerozolimy. Jego działalność spotkała się z nienawiścią panujących grup konserwatywnych, obawiających się skażenia judaizmu (faryzeusze).
Entuzjastyczne przyjęcie przy wkraczaniu do Jerozolimy w kilka dni potem zamieniło się w oskarżenie Jezusa przed sanhedrynem za to, że mienił się Bogiem. Wyrok kapłański zatwierdził Poncjusz Piłat i skazał go na śmierć za samozwańcze nazwanie się królem żydowskiem. Wyrok wykonano pospiesznie w przeddzień święta Paschy na miejscu straceń zwanym Golgotą koło Jerozolimy. Ciało szybko zdjęto z krzyża i pochowano w grobie wykupionym od Józefa z Arymatei, cichego zwolennika Jezusa. Według Nowego Testamentu Jezus zmartwychwstał trzeciego dnia i po 40 dniach wstąpił do nieba.
W pierwotnych relacjach Jezus, uważany za Mesjasza, nie występował pod nazwą Chrystus. Dopiero od ok. 60 n.e., w późniejszym okresie kształtowania się pierwszych gmin chrześcijańskich, taką nazwę (z greckiego pomazaniec, mesjasz) nadał mu św. Paweł z Tarsu.
 |
| Papież Franciszek |
Matka Jezusa :
Maryja z Nazaretu (ur. przed 20 p.n.e. w Jerozolimie, zm. po 30 n.e. wg tradycji w Efezie ) – Żydówka , żona cieśli Józefa i matka Jezusa Chrystusa , czczona w wielu wyznaniach chrześcijańskich i islamie .
Zgodnie z przekazem apokryfów , Maria była córką Joachima i Anny . Wedle wzmianek w Ewangeliach , poczęła i urodziła syna pod wpływem Ducha Świętego . Nowonarodzone dziecię otrzymało imię Jezus . W późniejszych przekazach biblijnych pojawia się sporadycznie. To właśnie ona odnalazła dwunastoletniego Jezusa w świątyni. Wraz z synem uczestniczyła w weselu w Kanie Galilejskiej i była świadkiem pierwszego cudu Chrystusa. Stała również pod krzyżem wraz z Marią Magdaleną , Marią Kleofasową oraz Janem i widziała męczeńską śmierć syna na krzyżu. Zgodnie z tradycją katolicką, po śmierci została wraz z ciałem wzięta do nieba.
Statystyka
Wyznawana jest obecnie przez ok. 33% ludności świata. Wśród blisko 2,5 miliarda chrześcijan wyróżnia się (dane z 2011):
- ok. 1,16 mld katolików,
- ok. 1,04 mld protestantów, w tym:
- ok. 612 mln charyzmatycznych,
- ok. 426 mln klasycznych,
- ok. 271 mln prawosławnych,
- ok. 87 mln anglikanów,
- ok. 35 mln chrześcijan należących do pozostałych odłamów.
Chrześcijanie przeważają w strukturze religijnej Europy, na terenach skolonizowanych przez Europejczyków – obu Ameryk i Australii, w Afryce stanowią ok. 38% ludności, w Azji – stanowią mniejszość.
Dziś istnieje już 42 tys. Kościołów i wspólnot kościelnych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz